İş Kazası Anında Yapılması Gereken İşlemler (2025)

İş kazaları, çalışanların iş yerinde veya işin yürütümü sırasında maruz kaldığı, ani ve dış etkilerle gelişen, fiziksel ya da ruhsal zararlarla sonuçlanan olaylardır. Her ne kadar işverenler tüm iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almakla yükümlü olsa da, iş kazalarının tamamen önüne geçmek her zaman mümkün olmayabilir. Bu nedenle iş kazası anında yapılması gereken işlemler hem işverenler hem de çalışanlar açısından hayati önem taşımaktadır.

İş Kazası Nedir?

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca iş kazası, sigortalının:

• İş yerinde bulunduğu sırada,

• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla,

• Görevli olarak işyeri dışında başka bir yerde bulunduğu sırada,

• Emzirme izni sırasında,

• İşe gidiş-geliş sırasında meydana gelen kazalar olarak tanımlanır.

İş kazaları ile meslek hastalıkları arasında bazı ortak hukuki süreçler ve haklar bulunur. Konuya daha kapsamlı bir bakış için iş kazası ve meslek hastalığı hakkındaki makalemizi inceleyebilirsiniz.

İşverenin Sorumlulukları Nelerdir?

2025 yılı itibarıyla yürürlükte olan mevzuat gereği, iş kazası meydana geldiğinde işverenin yerine getirmesi gereken yükümlülükler şu şekildedir:

1. Kolluk Kuvvetlerine Derhal Bildirim
   İş kazası meydana geldiği anda, işverenin kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine (polis veya jandarma) derhal haber vermesi gerekir. Bu bildirim kazanın resmi tutanaklarla kayıt altına alınmasını sağlar.

2. SGK’ya 3 İş Günü İçinde Bildirim
   İş kazası, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) en geç 3 iş günü içerisinde bildirilmelidir. Bu bildirim:

• SGK'nın resmi internet sitesi üzerinden,

• e-Devlet sistemi aracılığıyla çevrim içi olarak yapılabilir.
  Bildirim süresi, kazanın işverenin bilgisine ulaştığı gün başlar. Bilgi sahibi olunmayan durumlarda, fiili öğrenme tarihi esas alınır.

3. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na Bildirim
   Ayrıca, işverenler iş kazasını 2 iş günü içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ilgili birimlerine (il müdürlükleri veya yetkili bölge müdürlükleri) yazılı olarak da bildirmekle yükümlüdür.

4. Kazanın Araştırılması ve Raporlanması
   İşveren, kazanın nedenlerini araştırmak ve benzer kazaların önlenmesine yönelik rapor hazırlamakla yükümlüdür. Ayrıntılı bilgi için iş kazası tutanağı nasıl tutulur? başlıklı makalemize göz atabilirsiniz.

İş kazası gerçekleştiğinde işverenin hem hukuki hem de mali sorumluluğu gündeme gelir. Bu sorumlulukların kapsamı, ihmalin varlığı ve kazanın boyutuna göre değişiklik gösterir. Konuyla ilgili daha detaylı bilgi almak için iş kazası sebebiyle işverenin sorumluluğu başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.

Bildirim Yapılmazsa Ne Olur?

İş kazası bildirilmezse işveren ciddi hukuki ve mali yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir:

• SGK tarafından sigortalıya ödenen geçici iş göremezlik ödeneği, bildirimin yapılmadığı durumlarda işverenden tahsil edilir.

• 6331 sayılı Kanun kapsamında her bir ihlal için idari para cezası uygulanır.

• İşçinin hayatını kaybetmesi veya sürekli sakat kalması halinde, yakınları işveren hakkında ceza davası ve tazminat davası açabilir.

• SGK, yaptığı masrafları ve bağladığı gelirlerin ilk peşin sermaye değeri toplamını işverene rücu edebilir.

İş Kazası Sonrası İşçinin Hakları Nelerdir?

İş kazası geçiren sigortalı işçinin veya hak sahiplerinin;

• Geçici iş göremezlik ödeneği alma,

• Sürekli iş göremezlik geliri bağlatma,

• İş kazası nedeniyle tazminat davası açma,

• Manevi tazminat talebi hakkı bulunmaktadır.

İş kazası sonucunda tazminat almak isteyen çalışanların nasıl bir dava süreci izlemesi gerektiği ise ayrı bir uzmanlık konusudur. Bu sürece ilişkin ayrıntılı bilgi için iş kazası davası nasıl açılır? başlıklı rehberimizi inceleyebilirsiniz.

Bu süreçte hak kaybı yaşanmaması için hukuki destek almak oldukça önemlidir. Özellikle iş kazalarına ilişkin tazminat davalarında uzmanlaşmış bir iş avukatı ile çalışmak, sürecin doğru yönetilmesini sağlar.

Sonuç: İş Kazası Anında Doğru ve Zamanında Hareket Hayati Önem Taşır

İş kazaları hem insan sağlığı açısından hem de işverenin hukuki ve mali sorumluluğu yönünden büyük riskler taşır. Bu nedenle iş kazası anında hızlı ve doğru bir şekilde hareket edilmesi şarttır. İşverenlerin, yasal süreleri kaçırmadan gerekli bildirimleri yapması; hem yasal yaptırımlardan kaçınmak hem de çalışan güvenliğini temin etmek açısından zorunludur.